De ontstaansgeschiedenis van regressietherapie
Experimentele regressies
Eind negentiende eeuw brachten experimenten met hypnose, vooral door artsen, het verschijnsel van leeftijdsregressie aan het licht. Na instructies om terug te gaan naar de kindertijd gingen proefpersonen zich kinderlijk gedragen, met de stem, het gedrag, de kennis en de instelling van die leeftijd. Alles wat sindsdien meegemaakt was, was tijdens die regressietoestand vergeten. Waarschijnlijk is deze leeftijdsregressie ontdekt door Colavida in Spanje in 1886, hoewel sommigen beweren dat ook Pythagoras al regressietherapie toepaste.
Een enkeling waagde zich aan instructies om terug te gaan tot voor de geboorte. De voornaamste onderzoeker daarvan was Albert de Rochas die in 1896 in Parijs met deze experimenten begon. Hij vond voor de geboorte vage toestanden, maar de instructie om verder terug te gaan naar een duidelijke gebeurtenis leidde steeds naar een kennelijke sterfervaring. Hij publiceerde zijn experimenten in 1911 in Les Vies Successives. Voor de universitaire wereld waren zijn ervaringen bespottelijk. Voor de alternatieve wereld van spiritisten, occultisten en esoterici waren zijn ervaringen bedenkelijk, omdat hij een hypnotische trance gebruikte en vooral omdat ze in tegenspraak waren met de in die wereld heersende denkbeelden. Met therapie had dit alles overigens nog niets te maken.
Eerste therapeutische regressies
De therapeutische hantering van regressie begon met enkele psychiaters die met hypnose werkten. De bekendste daarvan was Alexander Cannon, een met eredoctoraten overladen Engelse psychiater die in de periode tussen de beide wereldoorlogen werkte. Hij ontdekte vorige levens bij toeval in zijn sessies met patiënten. In plaats van de instructie: 'ga terug naar het moment in je jeugd dat ...', gaf hij de instructie: 'ga terug naar de eerste keer dat ...'. In ongeveer tweederde van de gevallen volgde daarop een traumatische situatie in een andere tijd, een ander land, soms zelfs in het lichaam van het andere geslacht. Vaak was het herbeleven en vertellen van de gebeurtenis (meestal een sterfervaring) voldoende om complete genezing van hardnekkige problemen te geven.
Onvoorbereide psychiaters worden tot op de dag van vandaag met dit zelfde fenomeen geconfronteerd. Een recent voorbeeld is Brian Weiss, die zijn ervaringen heeft beschreven in het boek Vele levens, vele meesters. Weiss studeerde magna cum laude af aan de Columbia Universiteit, studeerde verder aan Yale, werd daar chief resident van de Department of Psychiatry en later hoofd van de afdeling psychiatrie van het Mount Sinaï Medical Center in Miami. Na een therapie die na achttien maanden nog geen resultaat had, probeerde hij bij een patiënte maar een keer hypnose en kwam tot zijn stomme verbazing met haar in vorige levens terecht. Andere Amerikaanse psychiaters zoals Robert Jarmon en Shakuntala Modi hebben inmiddels dezelfde ervaring gehad.
Ongeveer de helft van de oprichters van de International Association for Regression Research & Therapies (IARRT) ontdekte in de afgelopen decennia vorige levens op dezelfde manier: een open instructie om terug te gaan naar de oorzaak van het probleem. Regressietherapie is ontstaan uit de klinische ervaring van therapeuten met een open en onderzoekende instelling. Zij werd gevonden zonder dat men er naar zocht.
Grondleggers van de regressietherapie
Als geboortejaar van de therapie kan 1978 gelden. Voor die tijd waren er al enkele pioniers, zoals Kelsey in Engeland, Dick Sutphen in Amerika en Dethlefsen in Duitsland. Maar in dat jaar verschenen de boeken van Netherton en Edith Fiore over hun werkwijzen en ervaringen, en in datzelfde jaar verscheen ook het grote onderzoekswerk van Wambach. De uitkomsten van haar analyse van vele duizenden experimentele regressies weerlegden dat de ervaringen van de cliënten inbeelding of psychodrama waren. In Nederland pionierde Pieter Barten. Pieter Langedijk publiceerde de eerste populaire verslagen, en Cladder was de eerste universitaire psycholoog die ermee experimenteerde. Ten Dam gaf naar aanleiding van zijn eigen bevindingen vanaf 1983 opleidingen en in datzelfde jaar verscheen zijn boek Ring van Licht, een standaardwerk dat ook in andere talen is verschenen.